یرآهن مهمترین قطعه فولادی در ساخت و ساز ساختمان هاست، در حقیقت بدون تیرآهن ساخت و ساز ساختمان امکان پذیر نیست. تیرآهن عضوی جدانشدنی در امر ساخت بناها می‌باشد که در انواع مختلف با استانداردها و شکلهای متنوع تولید می‌شوند.
وظیفه اصلی تیرآهن تحمل بار موجود در ساختمان است و حکم اسکلت اصلی را ایفا می‌کند. همانطور که گفتیم بدون این قطعه فولادی ساخت بسیاری از بناها غیرممکن خواهد بود. تیرآهن دو نوع عمده دارند. اولین نوع تیرآهن I است که غالبا به آن تیرآهن معمولی هم می‌گویند.
نوع دوم تیرآهن هاش H است که دسته دیگری از این مقاطع فولادی است. تفاوت این دو در چیست؟ و چه مکانهایی از آنها استفاده می شوند. قیمت تیرآهن هاش و معمولی نیز همانند سایر محصولات فولادی روزانه و در برخی مواقع ساعتی تغییر می‌کند، دلیل اصلی آن نوسانات نرخ ارز است که تاثیر مستقیمی بر آن دارد.
تیرآهن هاش چیست؟
همانطور که از نامش پیداست با شکل ظاهری H، از مقاوم ترین نوع تیرآهن در ساخت سازه به شمار می‌رود که مقاوم سازی بسیار عالی را به سازنده ارائه می‌دهد. این محصول در نمای عرضی شبیه به حرف انگلیسی H است و که با استاندارد IPB نیز شناخته می شود.
تیرآهن هاش دارای دو بال موازی است که از طریق یک قطعه فولادی ضخیم به هم وصل می‌شود این قطعه فولادی ضخیم که از چپ و راست بال ها به آن متصل می شود ‘جان’ گفته می شود. به دلیل مقاومت بسیار مناسب از آن در پروژه های بسیار عظیم مانند سد سازی، پل سازی، مجتمع های تجاری، برج ها و از این دست سازه ها استفاده می شود که این موضوع نشان دهنده استحکام و مقاومت سازی کاملا ایده آل این قطعه فولادی می باشد.
انواع تیرآهن هاش
تیرآهن هاش سبک: این نوع تیرآهن سبک وزن بوده و در مقایسه با انواع سنگین دارای ضخامت بال کم تری است. تولید این مقطع از سایز 100 الی 1000 میلی متر با طول بال 100 الی 300 میلی متر و در ارتفاع های 96 الی 990 میلی متر صورت می گیرد.
سنگین: تولید این نوع تیرآهن مطابق با استاندارد کشور آلمان، با طول بال 100 الی 300 میلی متر و در ارتفاع های 100 الی 1000 میلی متر صورت می گیرد.
فوق سنگین: این مقطع فولادی سنگین وزن بوده و مطابق با استاندارد کشور آلمان و در اندازه های 100 الی 1000 میلی متر با طول بال 106 الی 302 میلی متر و در ارتفاع های 120 الی 1008 میلی متر تولید می شود.
بیشتر بخوانید: تفاوت های میان تیرآهن هاش سبک و سنگین
تیرآهن I یا معمولی چیست؟
به احتمال زیاد دلیل نام گذاری تیرآهن معمولی (نرمال نیز گفته می شود) با حرف I را بدانید، بله، شکل ظاهری آن به حرف I انگلیسی. بالهای این نوع تیرآهن نسبت به نمونه‌های H کوتاه تر است و جان تیرآهن عریض تر است که طبق استانداردهای اروپا تولید می شود. تیرآهن معمولی در استانداردها با نام تیرآهن IPE نیز شناخته می شود و متداول و پر مصرف ترین نوع در ایران نیز می باشد.
تفاوت دو تیرآهن معمولی و هاش در چیست؟
در حقیقت تفاوت این دو تیرآهن از نظر ظاهری و جایی است که از آن استفاده می شود. استفاده از H به دلیل سطح مقطع آن و متریال فولادی در بناها و سازهای بزرگ و ارتفاعات بالای صد متر بیشتر است. در حالی که تیرآهن IPE برای سازه های زیر صد از نظر مقاومت مناسب تر خواهد بود. مهم‌تر از همه هزینه تمام شده برای کارفرما در تیرهای معمولی یا همان نمونه‌های I به صرف تر خواهد بود.
روش تولید تیرآهن هاش
تولید تمامی انواع تیرآهن از جمله H، از طریق نورد گرم و طی چند مرحله ی متفاوت انجام می شود. به فرآیندی که در آن محصول به دمای بالاتر از 1100 درجه سانتی گراد برسد و در آن حالت نرم شوندگی ایجاد شود، نورد یا رولینگ گفته می شود.
روش تولید آنها شامل مراحلی از جمله پخت و افزایش دمای شمش ها ، قالب دهی شمش ها، عبور از ایستگاه های چند مرحله ای برای تحت فشار قرار دادن محصول، کاهش لبه ها و ضخامت بال و سایزینگ نهایی می شود. مرحله ی آخر باعث می شود که نیروی زیادی به محصول وارد شود و موجب یکنواخت شدن ارتفاع تیرآهن در تمام فرآیند تولید آن شود.
مزایای هاش
موارد زیر مهم ترین مزایای استفاده از این محصول هستند.
- تیر هاش به جهت این که سطح مقطع بزرگی دارد و پهنای بال آن با ارتفاع تیر برابر است در نتیجه به عنوان تکیه گاه کاربرد دارد.
- این نوع محصول در برابر حرکات و رانش زمین و همچنین نیروهای برشی و خمشی مقاوم می باشد.
- انواع H، به دلیل سرعت نصب بالایی که دارد باعث می شود که پروژه های ساختمانی و صنعتی در کوتاه ترین زمان ممکن انجام شود.
- استفاده از این محصولات موجب می شود که خطا و میزان مصرف آهن کم شود و از لحاظ هزینه های عملیاتی مقرون به صرفه باشد.
معایب هاش
تیرآهن هاش مقاومت کمی در برابر دماهای بالا دارد. این نوع محصول در برابر خوردگی، مقاومت پایینی دارد و به همین علت برای حفاظت از سازه، باید هزینه های زیادی را متقبل شد. برای جوشکاری تیرآهن هاش در سازه های فولادی، باید هزینه های زیادی پرداخت کرد.
کاربردهای تیرآهن هاش
تیرآهن هاش مانند دیگر محصولات فولادی در صنعت و ساختمان سازی، کاربردهای گسترده ای دارد. موارد زیر کاربردهای اصلی این تولیدات هستند.
تیر هاش به جهت سطح مقطع پهن، تنش کم تری را در ساختمان های ضد زلزله انتقال می دهد و همین موضوع سبب می شود در ساختمان‌های ضد زلزله بکارگیری شود.
این نوع محصول به دلیل این که در اندازه های طویل (100 متری) تولید می شود؛ به همین دلیل در برج سازی بسیار کاربرد دارد.
تیر هاش به صورت بست تیرآهنی در پالایشگاه ها استفاده می شود. تیرهای فولادی و بتنی به عنوان سازه ی اصلی پل ها محسوب می شود. از انواع سنگین آن برای ساخت پل با مقاومت بالا استفاده می شود. استفاده از این نوع محصول باعث می شود که استحکام و بقای عمر پل بیشتر شود.
