معمولاً میلگردها برای افزایش استحکام بتن از طریق فرآیند آرماتوربندی به کار می‌روند. در برخی پروژه‌های ساختمانی، لازم است طول میلگردها افزایش یابند که برای این کار باید میلگردها را به یکدیگر متصل کنیم تا در طول سازه مورد استفاده قرار گیرند.
یکی از راهکارهای اساسی که برای اتصال میلگردها به هم به شدت کاربرد دارد، اورلب میلگرد است. در این مقاله، آهن مهام به بررسی این سؤال می‌پردازد که اورلب میلگرد چیست و چه روش‌هایی برای اتصال اورلب وجود دارد. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.
اورلَب میلگرد چیست؟
اصطلاح “اورلَب میلگرد” یا “Rebar Overlap” در واقع به معنای همپوشانی میلگرد می‌باشد. اورلپ میلگرد روشی است که با استفاده از آن، طول میلگرد را به میزان مورد نیاز افزایش می‌دهند. زمانی که اندازه دقیق میلگرد مورد نیاز در دسترس نیست، از اصطلاح اورلب میلگرد استفاده می‌شود.
علاوه بر اورلب، اصطلاح مهم دیگری که باید با آن آشنا شوید، طول لَپ است. “طول لَپ” به میزانی اشاره دارد که برای اجرای عملیات اورلپ بر روی دو میلگرد و جابه‌جایی بار از یک میلگرد به میلگرد دیگر، امری بسیار مهم است. برای درک بهتر این مفهوم، یک مثال را برای شما مطرح می‌کنیم.
فرض کنید می‌خواهید یک سازه به طول 30 متر بسازید. از طرفی، حداکثر طول میلگردهای موجود در بازار 12 متر است؛ زیرا در غیر اینصورت، فرآیند تولید و حمل و نقل میلگردها بسیار مشکل و حتی غیرممکن خواهد بود. همچنین، این موضوع به علت سختی تولید، منجر به افزایش چشمگیر قیمت میلگرد نهایی خواهد شد.
بنابراین، به منظور دستیابی به ارتفاع بیش از 12 متر، لازم است چند میلگرد را به یکدیگر متصل کنیم. علاوه بر این، نادیده گرفتن طول لپ مناسب ممکن است باعث از دست رفتن مکانیزم انتقال بار شود و در نهایت منجر به فروپاشی سازه گردد. بنابراین، استفاده از روش مناسب اورلپ و توجه به طول لپ از جمله موارد حیاتی به شمار می‌رود که در زمان ساخت و ساز اجزاء مختلف یک سازه باید به آن توجه کرد.
بیشتر بخوانید: میلگرد بستر چیست؟
نکاتی در خصوص محل اورلب میلگرد
زمانی که می خواهید روش اورلپ میلگرد را در ساخت و سازهای بتنی به کار ببرید، حتماً باید به این نکته توجه داشته باشید که ابتدا باید یک میلگرد بر روی میلگرد دیگر قرار گیرد و سپس به کمک بتن در محل مورد نظر تثبیت شود. در صورتی که دو میلگرد کنار هم قرار بگیرند، اتصال شکل گرفته ضعیف خواهد بود و مقاومت کافی را ارائه نمی‌دهد؛ زیرا بتن نمی‌تواند به تمام فواصل میان میلگردها نفوذ کند.
در چنین شرایطی، مناسب‌تر است که به اندازه دو قطر از میلگرد، میان میلگردها فاصله ایجاد کنید. حفظ این فاصله باعث می‌شود که شرایطی برای نفوذ بتن به داخل، اطراف و میان میلگردها ایجاد شود و مقاومت سازه را افزایش دهد. چنین روشی که به توضیح آن پرداختیم، به نام مقاوم‌سازی یا اورلپ بدون اتصال شناخته می‌شود.
با این وجود، از آنجایی که در روش ذکر شده، احتمال جابه‌جایی میلگردها در حین فرآیند ساخت وجود دارد و همچنین فاصله بیش از حد میان میلگردها می‌تواند در کاهش مقاومت بنا نقش مهمی داشته باشد، به همین دلیل، مهندسان بیشتر ترجیح می‌دهند از روش اورلپ متصل استفاده کنند؛ زیرا در این روش امکان جابه‌جایی میلگردها در حین فرآیند ساخت به حداقل می‌رسد.
بیشتر بخوانید: زمان مناسب برای خرید میلگرد و آهن
آشنایی بیشتر با انواع اورلب میلگرد
در روش اورلپ متصل، اتصال میلگردها از طریق روش‌های متنوعی انجام می‌شود که در ادامه به بررسی اجمالی آنها می‌پردازیم.
اتصال اورلب میلگرد با سیم
استفاده از سیم، از روش های رایج و آسان در اورلب میلگردها محسوب می شود. این روش از انعطاف پذیری بالایی برخوردار است، به گونه‌ای که قبل از ریختن بتن، امکان جداسازی مجدد و تغییر اتصال وجود دارد. لازم است بدانید که پارامترهای مهمی چون قطر میلگرد، نمره میلگرد، مقاومت بتن و طول لب میان دو میلگرد در اورلب اتصال با سیم بسیار مؤثر هستند.
اتصال از طریق جوشکاری
این نوع اتصال در بخش‌های مختلفی از ساختمان مانند دیوارهای حائل، به شدت کاربرد دارد؛ زیرا در این بخش‌ها، امکان جابجایی میلگردها در طول فرآیند ساخت وجود دارد. یک نکته حائز اهمیت که در اورلب اتصال از طریق جوشکاری باید مدنظر قرار گیرد، توجه به نوع سیم جوش در زمان جوشکاری میلگردهاست تا زمان کافی برای خنک شدن تدریجی قطعات نیز در نظر گرفته شود.
جوشکاری انتهای میلگرد
این روش بهترین کاربرد را در پروژه‌هایی پیدا می‌کند که نیاز به تراکم بالای میلگردها دارند، به‌عنوان مثال در پل‌هایی که با بار زیادی باید ساخته شوند. در این روش، برای جوش دادن انتهای دو میلگرد از ابزار ویژه ای استفاده می شود.
این ابزار به نحوی عمل می کند که انتهای میلگرد اول را به کاتد و انتهای میلگرد دوم را به الکترود تبدیل می کند. در این صورت، با تخلیه بار الکتریکی میان دو قطب، موجب ذوب شدن فولاد می‌شود و در نهایت دو میلگرد به‌هم متصل می‌شوند.
اتصال اورلب میلگرد به روش مکانیکی
اتصال مکانیکی یک روش کاربردی برای اتصال میلگردها در سازه‌هایی مانند فونداسیون است که قطر میلگردها از 20 میلی‌متر بیشتر باشد. در اینجا لازم است بیان شود که نوعی اتصال مکانیکی به نام کوپلر میلگرد وجود دارد که می‌تواند جایگزین مناسبی برای اتصالات اورلب باشد.
بیشتر بخوانید: مطالب مهم و کاربردی درمورد کوپلر میلگرد
اورلب میلگرد در فونداسیون
فونداسیون، به عنوان پایین‌ترین قسمت هر سازه، مسئولیت حمل وزن کل سازه و انتقال آن به زمین را برعهده دارد. اهمیت استحکام‌بخشی فونداسیون حائز اهمیت بسیار است. در استفاده از اورلب میلگرد در فونداسیون، میلگردها به طور افقی قرار می‌گیرند تا آرماتورها قادر به تحمل فشار و نیروهای بیشتر در هنگام بتن‌ریزی باشند.
سازه‌های بزرگ با فونداسیون وسیع بدون شک نیازمند استفاده از اورلپ میلگردهای فونداسیون هستند. زیرا که فونداسیون این سازه‌ها معمولاً ابعاد بزرگی دارد و برای آرماتوربندی آن، لازم است تا دو یا چند شاخه میلگرد به صورت افقی به یکدیگر متصل شوند. توجه به این مسئله حائز اهمیت است که طبق آیین‌نامه ملی ساختمان در بخش نهم، استفاده از اورلب میلگرد تنها برای میلگردهایی که قطرشان از 36 میلی‌متر کمتر باشد، مجاز است.
اورلب میلگرد ستون
ستون‌ها به عنوان یکی از اجزای بسیار حیاتی سازه‌ها، اهمیت بسیاری دارند و نیاز به استفاده از اورلپ میلگرد را دارند. این اعضا به اندازه‌ای اثرگذار هستند که می‌توان آنها را به عنوان مهمترین عنصر سازه در نظر گرفت. در افزایش ایمنی و پایداری سازه، اجرای دقیق اورلب میلگرد در ستون بسیار اهمیت دارد. علاوه بر اینکه ستون‌ها باید بارهای مختلف را به فونداسیون منتقل کنند، حضور این اجزاء در ایجاد استحکام سازه نیز نقش بسیار مؤثری دارد.
در ستون‌ها، برای افزایش میزان طول میلگردها، اجرای همپوشانی میلگردها امری حیاتی است. برای انجام صحیح این همپوشانی، شناخت نحوه اجرای اورلب میلگرد ستون بسیار ضروری است. در این روش، میلگردهایی که در خارج از بتن ریزی قرار دارند و آنها را میلگرد انتظار نیز می‌نامند به ستون طبقه‌ی دیگر به وسیله اورلب متصل می‌شوند.
این عمل باعث افزایش ارتفاع میلگردها در ستون می‌شود. در اینجا لازم است بدانید که محاسبه طول اورلپ میلگرد ستون باید با توجه به ابعاد دقیق میلگرد و رعایت دستورالعمل‌های مربوطه انجام گیرد. همچنین، این نکته مهم باید بیان شود که به دلیل نقش حیاتی ستون در سازه، محاسبه دقیق این مقدار بر عهده مهندس طراح است.
فرمول اورلب میلگرد
برای محاسبه هر پارامتر، نیازمند استفاده از فرمول‌های مختص به آن پارامتر هستیم. این فرمول‌ها به عنوان ابزارهای کارآمدی عمل می‌کنند که ما را قادر می‌سازند با استفاده از پارامترها و ارتباطات مختلف، به مقادیر پارامترهای مجهول دست یابیم. یکی از نکات مهم برای محاسبه اورلپ میلگرد، محاسبه طول اورلب است که برای آن فرمول‌های خاصی تعریف شده‌اند که در ادامه به بررسی این فرمول‌ها می‌پردازیم.
فرمول کارگاهی
فرمول کارگاهی یک نوع فرمول تجربی به حساب می‌آید که توسط افراد فعال در حوزه ساخت و ساز ارائه شد. این فرمول با توجه به قطر میلگرد به عنوان مهمترین عامل، سایر متغیرها را به کمترین اهمیت ممکن می‌بیند. بر اساس این فرمول، طول همپوشانی را 50 تا 80 درصد سایز میلگرد باید در نظر گرفت.
فرمول آیین‌نامه‌ای
در روش آیین‌نامه‌ای، محاسبه طول همپوشانی از طریق مباحث موجود در بخش نهم آیین‌نامه انجام می‌شود. برای اجرای این محاسبات، به دانش و اطلاعات دقیقی نیاز دارید. بهتر است که این فرآیند توسط افراد متخصص و با تجربه انجام شود. از این رو، توصیه می‌شود که تخصصی‌ترین افراد مسئول اجرای این محاسبات باشند.
بیشتر بخوانید: میزان استفاده از میلگرد در بتن
جمع بندی
در این مقاله تلاش کردیم شما را با مفهوم اورلب میلگرد، انواع اتصالات اورلب و نکات مهم در مورد محل قرار گیری اورلب میلگرد آشنا کنیم. در پروژه‌های وسیع و بزرگ، اتصال میلگردها به یکدیگر و افزایش طول آنها امری بسیار ضروری است. برای این منظور از تکنیک های گوناگونی استفاده می‌شود و اورلپ یکی از اقدامات اساسی در صنعت ساخت و ساز به شمار می‌رود. در نهایت، اگر برای اجرای پروژه‌های مختلف به میلگرد نیاز دارید، می‌توانید محصولات مورد نیاز خود را از طریق آهن مهام تهیه کنید.
